ενυδρείο

Δεξαμενή ή σειρά δεξαμενών με ένα ή περισσότερα γυάλινα τοιχώματα, όπου διατηρούνται στη ζωή ζώα και υδρόβια φυτά για επιστημονικούς ή διακοσμητικούς σκοπούς. Φαίνεται ότι πρώτοι οι Κινέζοι κατασκεύασαν διακοσμητικά ε., ενώ στην Ευρώπη, μόλις τον 17o και τον 18o αι. κατασκευάστηκαν ε. για επιστημονικούς σκοπούς. Η συνήθεια να διατηρούνται στα σπίτια ψάρια μέσα σε μικρές σφαιρικές γυάλες διαδόθηκε μόλις τον 19o αι. Καταλληλότερες όμως για τη ζωή των ψαριών είναι οι δεξαμενές με ορθογώνιο σχήμα, γιατί σε αυτές είναι ευρύτερη η επιφάνεια του νερού που βρίσκεται σε επαφή με την ατμόσφαιρα, γεγονός που επιτρέπει μεγαλύτερη και ταχύτερη οξυγόνωση. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν αρκεί να εξασφαλίζεται ο ανεφοδιασμός σε οξυγόνο, αλλά πρέπει να αποβάλλεται ο ανθρακικός ανυδρίτης, που παράγεται με την αναπνοή και τις εκκρίσεις των ψαριών. Σε ένα καλό ε., εκτός από τα ψάρια τοποθετούνται και μερικά υδρόβια φυτά, όπως η βαλισνέρια και η σαγγιτάρια, τα οποία –αν το φως είναι αρκετό– απορροφούν ανθρακικό ανυδρίτη και παράγουν οξυγόνο· τα ίδια φυτά, όπως άλλωστε και μερικά είδη κοχλιών, αφομοιώνουν και τα εκκρίματα των ψαριών. Το βιολογικό περιβάλλον ενός ε. πρέπει να είναι εξισορροπημένο, δηλαδή να υπάρχει μια ποσοτική σχέση μεταξύ των ζώων και των φυτών που ζουν σε αυτό. Για την επιτυχημένη λειτουργία ενός ε. δεν είναι απαραίτητη –θα ήταν μάλιστα επιζήμια– η συχνή αλλαγή νερού ή η συχνή καθαριότητα της δεξαμενής. Σημαντικό είναι επίσης το θέμα της διατροφής των ψαριών, που μπορεί να γίνεται με ειδικά, έτοιμα παρασκευάσματα από το εμπόριο και σε καθορισμένες δόσεις, ώστε να αποφεύγεται το πλεόνασμα, το οποίο μπορεί να μολύνει επικίνδυνα το νερό. Στα μεγάλα δημόσια ε., που φιλοξενούν σε μια περιορισμένη έκταση πολυάριθμα ψάρια, η ανανέωση του νερού πραγματοποιείται με μία αντλία, η οποία φιλτράρει το νερό και το εμπλουτίζει με οξυγόνο. Για τον σκοπό αυτό είτε εισάγουν το νερό με πίεση, ώστε να δημιουργούνται πολλές φυσαλίδες αέρα, είτε χρησιμοποιούν ειδικούς σωλήνες που συνδέονται με κατάλληλες αντλίες· μέσα σε αυτές, το νερό ανακατεύεται με αέρα πριν διοχετευθεί στη δεξαμενή. Τα δημόσια ε. χτίζονται συχνά κοντά σε ακτές για να τροφοδοτούνται με θαλασσινό νερό. Υδροβιολογικοί σταθμοί μεγάλης επιστημονικής σημασίας εφοδιασμένοι με πολλές δεξαμενές και ε. είναι του πριγκιπάτου του Μονακό, του Πλίμουθ στη Μεγάλη Βρετανία, του Γουντς Χόουλ στις ΗΠΑ και της Νάπολης στην Ιταλία. Ιδιαίτερα το Εθνικό Ενυδρείο του Μέριλαντ στη Φλόριντα φιλοξενεί ψάρια μεγάλων διαστάσεων και καθιστά τη μελέτη της ζωής τους πολύ πιο εύκολη απ’ ό,τι στο φυσικό τους περιβάλλον. Στην Ελλάδα λειτουργεί ο υδροβιολογικός σταθμός της Ρόδου, που φιλοξενεί στο ε. του διάφορα είδη από την πανίδα της μεσογειακής θαλάσσιας περιοχής, η οποία παρουσιάζει σημαντικό επιστημονικό ενδιαφέρον. Μικρό διακοσμητικό ενυδρείο. Το ενυδρείο του Μέριλαντ στη Φλόριντα φιλοξενεί κήτη και ψάρια μεγάλων διαστάσεων. Στη φωτογραφία, δελφίνι εκπαιδεύεται για να εκτελεί ασκήσεις ευκινησίας και ευφυΐας. Ο αίφνης ο γραμμιστής είναι ψάρι που φιλοξενείται σε ενυδρεία. Στα ενυδρεία είναι δυνατή η μελέτη και η παρατήρηση σπάνιων ειδών ψαριών.